کارکردهای ورزش (قسمت سوم)
در سیستم حرکتی، استخوان و استخوان بندی اهمیت بیشتری نسبت به مجموعه عضلانی دارد، به این دلیل که استخوانها ستون و شاکله بدن را تشکیل میدهند و هیکل براساس آنها قوام و قدرت می گیرد.
بنابراین هر عضوی که مدتی کار نکند، لاغر و ضعیف شده از عهده انجام مسئولیت کار خود بر نمی آید. عضله قدرتمند به این دلیل قوی است که: قدرت کششی بیشتری دارد و در مدت دراز تری منقبض می شود. همواره سوخت لازم برای تبدیل به نیرو و انرژی را در دسترس دارد. مسئله فقط این نیست که یک ورزشکار با عضله قوی، بهتر از دیگران می تواند وزنهای سنگین را تحمل کند، با کارها را آسان تر انجام دهد، بلکه علاوه بر اینها، انقباض و انبساط آسان ماهیچه ها، عدم انسداد شریان ها، سوخت و ساز کامل، عدم وجود مواد زاید در عضلات، انباشت گلیکوژن کافی، عدم انباشت چربی بد و انباشت چربی خوب، افزایش سطح لیپوپروتئینهای با چگالی بالا (HDLS) باعث سرخوشی، شادابی، تحرک و عمر طولانی ماهیچه ها می گردد. اگر ما بتوانیم جلو شل شدن و وارفتگی عضلات و ماهیچه ها را بگیریم، کاری اساسی برای جلوگیری از پیری زودرس انجام دادهایم.
موضوع اصلی برای جلوگیری از سست شدن ماهیچه ها، دادن استقامت اولیه، یا حداقل استقامت قبلی به عضلات است. یک قانون قدیمی وجود دارد که می گوید: قدرت عضلانی از تکرار کم و بار زیاد و استقامت عضلانی از تکرار زیاد و بار کم حاصل می شود. البته نظر متخصصین این است که هر دو روش به یک نسبت در بهبود قدرت و استقامت عضلانی مؤثرند، اما با توجه به واقعیاتی که قبلا گفته شد بهتر است استقامت را از طریق تکرار و سبکی عمل (تکرار زیاد و بار کم) به دست آورد.
معمولا عقیده دارند انعطاف ناپذیری و سختی عضلات بر اثر عدم اجرای اصولی ورزش در فرآیند تحرک و سلامت است. بهترین تمرینهای ورزشی برای افزایش انعطاف پذیری عضلات، تمرینهای کششی است که اگر قبل و بعد از ورزش به درستی انجام نگیرد، بروز دردهای عضلانی حتمی است. اهمیت انعطاف پذیری در عضلات این است که ماهیچه ها در ماهیت انعطافشان، بهتر می توانند ارتباط معناداری بین خود و تهویه ریوی و دستگاه گردش خون و سلسله عصبی به وجود آورند. به عبارتی، اگر این چهار دستگاه اساسی بتوانند به طور سیستماتیک و طبیعی عمل کنند، سلامت بیشتر تأمین می گردد. فشار زیاد و توأم با دست پاچگی، بی برنامگی و بی نظمی تمرین ها و توجه نکردن به مکان مناسب ورزش، سلامت فیزیکی ماهیچه ها را مخدوش می کند و استفاده ناصحیح از مقوم های دارویی و ریزمغذیها سلامت عمومی بدن را در خطر می اندازد. تقویت عضله هدف نیست، بلکه وسیله ای است برای تحرک عمومی در ورزش.
در سیستم حرکتی، استخوان و استخوان بندی اهمیت بیشتری نسبت به مجموعه عضلانی دارد، به این دلیل که استخوانها ستون و شاکله بدن را تشکیل میدهند و هیکل براساس آنها قوام و قدرت می گیرد. علاوه بر این، تأثیر ورزش بر استخوان بیشتر است، زیرا ورزش از یک سو استخوان ها را محکم میکند و از سوی دیگر انعطاف پذیری و کشش مفصل ها را افزایش می دهد. این استحکام و انعطاف، پروسهای کاملا مداوم است که باید از بدو تولد به آن توجه کرد. مثل اینکه متخصصین می گویند: باید از دوران کودکی به کودکان غذاهای حاوی کلسیم و پتاسیم (لبنیات، میوه ها و سبزیها) خوراند و آنها را به حرکت و فعالیت واداشت.
اگر این اعمال انجام شود، دیگر نیازی به مکمل هایی مثل سیترات کلسیم در کهنسالی نیست. راست نگه داشتن و سلامت بدن مستقیما مربوط به قدرت عضلات در طول ستون فقرات است و ضعف این دو ممکن است به دردکمر، ستون فقرات کج و معوج، دیسک و خستگی عمومی منجر شود. ورزش و تمرینات به حفظ و نگهداری ستون فقرات که مرکب از مهرهها و دیسکهای (غضروفهای بین مهرهای) میان آنهاست در مقابل فشار و زور ناگهانی کمک خواهد کرد. شارکی در کتاب آمادگی و تندرستی در موافقت با نظریات ابوعلی سینا، در خصوص فواید تمرین های بدنی و ورزش منظم میگوید: فشارهایی که از تمرینهای ورزشی و بدنی برای استخوانها حاصل می شود، می توان از: متراکم شدن یا پرحجم شدگی، قوی شدن استخوانها و تغییرات در مهندسی و ساختار آن نام برد که این تغییرات، استخوانها را برای تحمل فشار بیشتر آماده میسازد.
از نظر مارکوس وکارتر، بر اثر تمرین های منظم بدنی از جمله راه رفتن و دویدن، یک افزایش ۲۰ درصدی در محتویات معدنی (املاح) سر استخوان ران، استخوان پاشنه، زند اعلا (زند زبرین) و زند اسفل (زند زیرین) در دوندگان پدید می آید. در همین راستا بیان شد که انجام فعالیتهای ورزشی روزانه از پوکی استخوان (استئوپوروز) و از بین رفتگی و کاهش مواد معدنی جلوگیری کرده و در دوندگان ماراتن سبب افزایش ۱۱ درصدی در کلسیم شده است.
افزایش املاح - خصوصأ کلسیم - و تراکم و پرحجم شدن استخوان ها باعث افزایش تحمل بدن در برابر فشارها، کارها و حوادث میگردد (افزایش بار کاری). در افزایش بار کاری، مفاصل، رباطها، زردپی ها (تاندونها) هنگام افتادنها، لغزیدن ها و پیچشهای هنگام راه رفتن و دویدن و کار از صدمات ایمن می مانند و در مقابل آسیب مقاوم می گردند. قرار نیست تمام آنها که ورزش نمی کنند، دچار سوانح و حوادث استخوانی شوند، اما به نسبت زیادی آنان که ورزش می کنند در سنین بالاتر، کمتر دچار پوکی استخوان، شکستگی لگن خاصره، آرتروز و سستی زودرس قدم ها می شوند.
بی تحرکی و چاقی، دو عامل اساسی آرتریت (التهاب یا ساییدگی غضروفها) است. کسانی که ورزش نمی کنند، دو برابر اهل ورزش دچار التهاب مفاصل می گردند و گرچه نمیمیرند، اما باید سال ها با این درد جانکاه بسازند. بدبختانه دیدگاه دیگر این است که اکثریت مردم آرتروز می گیرند: عادات غلط زندگی در جوامع در حال توسعه، مثل تغذیه، روش نشستن و کم تحرکی، اکثر افراد را درگیر این مرض کرده است، اما ورزش می تواند از رشد بیماری جلوگیری کند.
کارکرد ورزش در ارتباط با آرتریت دو بعدی است، یعنی می تواند مفید و مضر باشد. به عبارت دیگر، استفاده از ورزش باید با مدیریت متخصصین فیزیولوژی ورزش یا ارتوپدها باشد. حداقل اینکه در مبتلایان به درد مفاصل، ورزش باید سبک باشد، برای مدت طولانی نایستند، از پله بالا نروند وهیچ چیز در زندگی برای زنده نگه داشتن سلامت مفاصل بهتر از حرکت و ورزش نیست چراکه غضروف سطح مفصلی بر خلاف سایر بافت های دیگر، فاقد هر گونه سرخرگ، سیاهرگ و عصب است، و تنها راه تغذیه این بافت مایع سطح مفصلی است که حاوی تمام مواد غذایی و اکسیژن لازم برای زنده ماندن غضروف است و تنها راه جذب این مایع توسط غضروف هم حرکت مفصل است که از ورزش به دست می آید.
منبع: رمز سلامت و طول عمر، حسین حسنی، صص138-133، مؤسسه بوستان کتاب، قم، چاپ اول، 1391
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}